Środowiskowy Dom Samopomocy jest jednostką organizacyjną resortu pomocy społecznej, działającą na zasadach zadania zleconego samorządom, fundacjom, stowarzyszeniom. Do zadań ŚDS-ów należy budowanie sieci oparcia społecznego, przygotowanie do życia w społeczeństwie i funkcjonowania w środowisku: osób przewlekle psychicznie chorych oraz niepełnosprawnych intelektualnie.
Środowiskowy, czyli zlokalizowany i ograniczony swoim działaniem do terenu danej społeczności i wspomagany przez ludzi, którzy tę społeczność tworzą.
Dom, czyli miejsce życzliwe, przyjazne, zawsze gotowe przyjąć, dające wsparcie.
Samopomocy, czyli starający się rozwijać na swoim terenie i wspierać w swoim otoczeniu formy aktywności spełniające warunki grup samopomocy, oraz wyrabiające w uczestnikach umiejętności samopomocy.
(Andrzej Juros, Definicja ŚDS. INFORMATOR Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Środowiskowych Domów Samopomocy i Sympatyków Działalności Domów NASZ DOM, Nr1/2002(1) Kwiecień 2002, s.1)
Ministerialny projekt „Wskazówki dotyczące organizacji i funkcjonowania środowiskowego domu samopomocy”, to jedyne źródło informacji, z którego czerpią wzór wewnętrznej organizacji i funkcjonowania wszystkie ŚDS-y. To on wyznacza standardy działalności tych placówek na dzień dzisiejszy. Dokument ten nie posiada jeszcze mocy prawnej (projekt). Istnieje wiele sprzecznych opinii i rozwiązań odnośnie różnych aspektów dotyczących funkcjonowania tych placówek. Na dzień dzisiejszy jednak wspomniany dokument jest bazą dla powstających domów. Jeśli chodzi o samą ideę działania tych placówek, to podstawowym zadaniem domu jest przede wszystkim podtrzymanie i rozwijanie umiejętności użytkowników niezbędnych do możliwie jak najbardziej samodzielnego życia. Użytkownikami tych placówek mogą być osoby przewlekle psychicznie chore lub głębiej niepełnosprawne intelektualnie oraz osoby z lekką niepełnosprawnością wówczas, gdy oprócz niepełnosprawności intelektualnej występują inne sprzężone zabur
zenia, zwłaszcza neurologiczne.
Funkcjonują trzy typy domów:
Typ A – dom dla osób psychicznie chorych, przeznaczony dla osób z przewlekłymi zaburzeniami psychotycznymi;
Typ B – dom dla osób niepełnosprawnych intelektualnie – upośledzonych umysłowo, przeznaczony dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim, umiarkowanym i lekkim (gdy osoba z lekkim stopniem niepełnosprawności ma sprzężone zaburzenie, np. dysfunkcja narządów ruchu, padaczka, autyzm, itp.);
Typ AB – dom dla osób przewlekle psychicznie chorych i niepełnosprawnych intelektualnie. Istnieje jednak takie zastrzeżenie, że użytkownikom w domach typu AB organizuje się odrębne programy wspierająco-rehabilitacyjne.
Każdy użytkownik domu ma swojego asystenta prowadzącego, będącego członkiem zespołu wspierająco-rehabilitacyjnego.
W domu wyodrębnia się kilka grup użytkowników:
- Osoby, które oczekują na przyjęcie (uczestniczą w zajęciach 1 raz w tygodniu za zgodą kierownika domu);
- Osoby z decyzją administracyjną wydaną przez ośrodek pomocy społecznej lub powiatowe centrum pomocy rodzinie na czas określony potrzebny do dokonania wstępnej oceny, czy dana osoba kwalifikuje się do domu;
- Osoby z decyzją administracyjną wydaną przez ośrodek pomocy społecznej lub powiatowe centrum pomocy rodzinie, na czas potrzebny do realizacji indywidualnego programu aktywizacji użytkownika, a dla osób niepełnosprawnych intelektualnie także na pobyt długoterminowy;
- Byli użytkownicy utrzymujący kontakt z domem, którzy za zgodą kierownika domu mogą organizować spotkania i zajęcia w formie klubowej.
Środowiskowy Dom Samopomocy jest placówką dzienną, wspierającą m.in.osoby z niepełnosprawnością intelektualną.
Uczestnicy zajęć mogą korzystać z różnych terapii w pracowniach np.:
- Pracownia Gospodarstwa Domowego
Rozwijanie umiejętności praktycznych dotyczących konkretnych czynności niezbędnych w wykonywaniu zajęć w gospodarstwie domowym np. obsługa sprzętu gospodarstwa domowego, trening ekonomiczny, planowanie i organizacja czasu i miejsca pracy.
- Pracownia Arteterapii (często są oddzielne np. rękodzieła, ceramiki, malarska, teatralna)
Rozwijanie umiejętności twórczego myślenia, zdolności manualnych, poczucie estetyki. Nauka wyrażania swoich przeżyć, emocji uczuć poprzez różne techniki plastyczne. Umożliwienie uczestnictwa i współpracy z instytucjami o charakterze kulturalnym (teatr, wystawy, festiwale artystyczne).
- Pracownia Muzykoterapii
Rozwój wrażliwości i zdolności muzycznych, rytmicznych, gra na instrumentach, śpiewanie, zespoły muzyczne, udział w imprezach, występy.
- Pracownia Komunikacji Alternatywnej
Usprawnianie zaburzeń funkcji (zajęcia z logopedii, relaksacja, odprężenie, wygaszanie negatywnych emocji). Nauka obsługi komputera i wykorzystanie go w pracy nad doskonaleniem własnych kompetencji osobistych, społecznych i komunikacji.
- Pracownia Umiejętności Społecznych i Osobistych
Przygotowanie do samodzielnego życia na miarę możliwości indywidualnych użytkowników przez naukę i doskonalenie kompetencji społecznych, osobistych, komunikacji, rozumienie świata, siebie i innych ludzi.
Realizowane są też zajęcia indywidualne dostosowane do potrzeb każdej z osób, prowadzone przez pedagoga, logopedy i psychologa.
Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzi działalność terapeutyczną i rehabilitacyjną dla osób, które ukończyły 18. rok życia. Uczestnikami ŚDS są osoby niepełnosprawne intelektualnie w stopniu głębokim, umiarkowanym i lekkim (gdy osoba z lekkim stopniem niepełnosprawności intelektualnej ma sprzężone zaburzenie, np. dysfunkcja narządu ruchu, wzroku, epilepsja, autyzm itp.), posiadające w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności wskazanie do korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji.
Podstawy prawne funkcjonowania ŚDS:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 15 kwietnia 2004 r. Nr 64, poz. 593)
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535)
Informacje zebrane na podstawie stron internetowych różnych środowiskowych domów samopomocy.
Opracowane przez stokrotę – dziękujemy!
Podyskutuj o tym na forum.