Płytka stymulacyjna

Konferencja w Poznaniu – problematyka ortodontyczna

Tegoroczna konferencja „Wielodyscyplinarne wsparcie rozwoju osób z zespołem Downa” na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu poświęcona była głównie zagadnieniom związanym z możliwościami terapii w obrębie części twarzowej czaszki. Profesor Teresa Matthews-Brzozowska z Katedry Ortopedii Szczękowej i Ortodoncji poznańskiego UM od wielu lat uczestniczy w rządowym programie ortodontycznej opieki nad dziećmi z wrodzonymi wadami części twarzowej czaszki, z którego skorzystało do tej pory ponad 250 dzieci z zespołem Downa – w wieku od 3 miesiąca do 4 roku życia.

Do Programu Specjalistycznej Opieki Ortodontycznej nad Dziećmi z Wadami Wrodzonymi Części Twarzowej Czaszki można zarejestrować się w poradni (ul. Bukowska 70, 60-812 Poznań) lub telefonicznie pod numerem 61-8547270 bądź w Centralnej Rejestracji UM pod nr tel. 61-8547271. Należy uprzedzić, że dziecko ma uprawnienia do leczenia ortodontycznego w ramach kontraktu podstawowego z ortodoncji, albo w ramach Programu – do którego kwalifikują się osoby z zespołem Downa.

Wykład p. profesor Brzozowskiej miał uświadomić słuchaczom jak ważna jest wczesna stymulacja języka i mięśni wyrazowych twarzy u niemowląt z zD. U dzieci z trisomią 21 od urodzenia występują zaburzenia kompleksu ustno-twarzowego, które są uwarunkowane genetycznie. Dzieci z zespołem Downa mają wiele nieprawidłowości funkcjonalnych i anatomicznych w obrębie narządu żucia: np. charakterystyczny brak napięcia i ruchomości mięśni twarzy. Pozostawienie dziecka bez rehabilitacji powoduje, że w kolejnych miesiącach życia następuje dalsze nasilenie wielu zaburzonych czynności układu stomatologicznego.

Dlatego tak ważne jest rozpoczęcie wczesnego przygotowania jamy ustnej, mięśni języka i mięśni wyrazowych twarzy, a także całego układu stomatologicznego do prawidłowego funkcjonowania. Rehabilitacja ortodontyczna od wczesnych miesięcy życia dziecka kontroluje i koryguje zaburzone czynności, a także monitoruje rozwój struktur zębowych oraz twarzy.

U dzieci z zespołem Downa prowadzona jest stymulacja manualna z użyciem aparatów ortodontycznych, mająca na celu rehabilitację mięśniową, a także skorygowanie dysfunkcji narządu żucia. Jednym z elementów opieki jest ustno-twarzowa terapia wg metody Castillo-Moralesa, w której wykorzystywane są podniebienne płytki stymulacyjne mające za zadanie wyeliminowanie zaburzonych funkcji języka oraz usprawnienie mięśnia okrężnego ust, mięśni wyrazowych twarzy. Dzięki temu uzyskuje się poprawę ssania, artykulacji połykania, oddychania przez nos i innych czynności.

Płytka podniebienna wyposażona jest w element stymulujący (tzw. koralik) i dla młodszych dzieci w „wąsy” zabezpieczające przed przesuwaniem w głąb jamy ustnej. Element stymulujący powoduje pionizację języka i poprawę jego ustawienia, domknięcie warg, W zależności od wieku i możliwości dziecka konstrukcja płytki i elementu stymulacyjnego jest modyfikowana. Także ilość wyrżniętych zębów mlecznych powoduje konieczność modyfikacji płytki.

Sukces tej terapii zależy od poziomu współpracy z pacjentem, a także od zaangażowania rodziców. Im wcześniej wdroży się płytkę tym lepsze są wyniki rehabilitacji. O tym jak niska jest świadomość lekarzy rodzinnych, świadczy fakt, że tylko 4 % pacjentów trafiło do Katedry Ortopedii Szczękowej i Ortodoncji z ich skierowaniami.

Wykład dr Renaty Turskiej–Malińskiej – „Nieprawidłowości w obrębie narządu żucia u pacjentów z zespołem Downa i możliwości ich leczenia” – przedstawił najczęstsze wady związane z zespołem Downa. Należy do nich duży, pobrużdżony język, który nie jest proporcjonalny do zmniejszonych rozmiarów jamy ustnej. Często występuje wysoko wysklepione podniebienie związane z hipoplazją (niedorozwojem) szczęki. U pacjentów z zespołem Downa stwierdzono stosunkowo niską skłonność do choroby próchnicowej, opóźnione wyrzynanie zębów (od 6 do 18 miesięcy), szparowatość, częsty bruksizm (zgrzytanie) „wygładzający” powierzchnie żujące zębów. U pacjentów z zD częściej występują wady zębowe niż u osób bez trisomii 21. Wady te mogą dotyczyć ilości zębów, ich morfologii oraz czasu i miejsca ich wyrzynania

Obecnośc zespołu nie jest przeciwskazaniem do wdrożenia profilaktyki i podjęcia leczenia nieprawidłowości w obrębie narządu żucia. Dzieci z zespołem Downa są leczone z powodzeniem:

  • płytkami stymulacyjnymi
  • aparatami zdejmowanymi
  • aparatami stałymi grubołukowymi
  • aparatami stałymi cienkołukowymi.

Dzięki wdrożeniu leczenia ortodontycznego poprawia się drożność nosa, zmniejsza bezdech senny, powiększa się przestrzeń dla języka. Generalnie – warto zainwestować czas i energię w taką rehabilitację, na którą zasadniczo nigdy nie jest za późno (ani za wcześnie – w innym ośrodku takimi działaniami obejmowane są dzieci od szóstego tygodnia życia!).

Dużo informacji na temat metody Castillo-Moralesa w zastosowaniach ortodontycznych można znaleźć w artykule w Nowinach Lekarskich .