Badania potwierdzają, że osoby z zespołem Downa nie mają jednakowego typu osobowości. Różnorodność temperamentów i sposobów zachowania uwarunkowana jest cechami wrodzonymi oraz warunkami wychowawczymi i społecznymi jakie otaczały je w dzieciństwie i aktualnie.
Większość osób z zespołem Downa jest radosna i miła, niezwykle pogodna, o uczuciowej naturze. Taki rodzaj temperamentu występuje częściej u osób, które są akceptowane w swoim środowisku społecznym, były otoczone troskliwą opieką w dzieciństwie, stymulowane i nauczane, dzięki czemu są zdolniejsze umysłowo.
Osoby, które są mniej zdolne i wydają się mniej aktywne mogą pozostać raczej powolnymi, a czasem upartymi w latach młodzieńczych. Problemy te często towarzyszą brakowi rozwoju umiejętności porozumiewania się i zdolności rozumowania.
Pewne rodzaje zachowań, częste w przypadku małych dzieci, przedłużają się u osób dorosłych z zespołem Downa. Do takich zachowań należą: zmiana nastroju, rzucanie przedmiotami, oddalanie się i uciekanie w trakcie spacerów czy z miejsca pracy, koncentracją przy pracy przez dłuższy czas, a także bycie nieustępliwym i niełatwym do opanowania. Kłopoty z zachowaniem nie są związane z poziomem rozwoju umysłowego, lecz z niższym poziomem rozwoju mowy i gorszymi możliwościami porozumiewania i mniejszą zaradnością samoobsługi.
Są tacy, choć jest ich niewielu, którzy cierpią na poważne zaburzenia zachowania, takie jak: agresja, drażliwość, nadruchliwość i impulsywność. Jednak zaburzenia zachowania występują rzadziej w ZD niż w innych zespołach związanych z upośledzeniem umysłowym.
Najbardziej upośledzoną sferą rozwoju osoby z zespołem Downa jest myślenie. Nie jest są one zdolne do myślenia abstrakcyjnego. Nastawienie do rzeczywistości określone jest przez konkretne działania. Pod względem uczenia się materiału konkretnego upośledzeni umysłowo z zespołem Downa w stopniu głębszym wykazują lepsze wyniki aniżeli osoby upośledzone w tym samym stopniu po zapaleniu mózgu. Wśród procesów intelektualnych uczestniczących w uczeniu się stosunkowo najsłabiej zdaje się być upośledzony proces spostrzegania. Joanna Kruk-Lasocka, przedstawiając najbardziej charakterystyczne objawy zaburzeń u osób z zespołem Downa, scharakteryzowała również procesy percepcji: prawdopodobnie analiza i synteza ogólnie opóźniona, ale percepcje adekwatne, dość dobra spostrzegawczość, silne tendencje do naśladownictwa. Natomiast odnośnie pamięci i uwagi stwierdziła: pamięć mechaniczna dobra, ogólna pojemność pamięci obniżona, uwaga bez specyficznych zaburzeń – przypuszczalnie mniejsza trwałość uwagi i zdolność do koncentracji.
Warto również wspomnieć o rozwoju emocjonalnym osób z zespołem Downa. Interesujących danych w tej kwestii dostarczyły badania Haliny Olechnowicz. Autorka stwierdziła, że u większości mamy do czynienia z tzw. pseudo uporem. Zachowania pseudo uporu spowodowane są obniżonym napięciem mięśniowym, które uniemożliwia natychmiastowe przejście od bezruchu do aktywności. Natomiast z chwilą, gdy dana czynność zostanie już rozpoczęta, intensywność jej wzrasta bardzo szybko, co powoduje z kolei trudności w jej zatrzymaniu. Stwierdzono także istotną zależność między gotowością to działania a znakiem emocji. Emocje ujemne utrudniają rozpoczęcie czynności i nasilają tzw. upór, natomiast emocje dodatnie sprzyjają zmniejszeniu go, a nawet eliminują całkowicie. Aktywizując zatem osobę z zespołem Downa, należy pamiętać, iż skuteczność wykonywanych przez nią określonych zadań zależeć będzie od trzech czynników: stanu gotowości aparatu mięśniowego, umiejętności reagowania na bodźce słowne oraz rozeznania co do znaku emocji towarzyszących osobie w danej sytuacji.
U osób z zespołem Downa zauważamy że dojrzałość społeczna i przystosowanie życiowe znacznie przewyższają rozwój intelektualny. Dzięki takim umiejętnościom jak spostrzegawczość, dobra pamięć mechaniczna, zdolności do naśladownictwa są dobrze przystosowane społecznie i mogą być bardzo pomocne w wielu pracach. Zaburzeniem utrudniającym osobom z zespołem Downa wykonywanie zadań manualnych, a przez to spowalniającym naukę i wykonanie czynności jest upośledzona sfera ruchowa – zdeterminowana przez hipotonię.
O temperamencie dzieci z zespołem Downa dyskutujemy tu
O koncentracji dzieci z zespołem Downa możesz porozmawiać tu
Mamy też temat o charakterkach dzieciaków zespołowych.